Tháng cô hồn theo dân gian là tháng của ma quỷ quấy nhiễu. Tuy nhiên, không ít chuyên gia cho rằng cách hiểu về tháng cô hồn như vậy là không đúng. Giải thích trên cơ sở khoa học, tháng 7 âm lịch là thời điểm giao mùa, không thuận lợi để làm nhiều việc đại sự trong đời.Nguồn gốc của việc phải kiêng kỵ Tháng Cô Hồn?
Theo quan niệm dân gian Việt Nam, tháng 7 âm lịch hằng năm là ngày Diêm Vương mở cửa Quỷ Môn Quan để ma quỷ có thể tự do trở về dương gian. Người Việt Nam từ xưa cho rằng: ngày rằm tháng bảy cũng là ngày “âm khí xung thiên”, vì thế thường mang đến những điều xui xẻo, đen đủi... và với niềm tin như vậy, việc kiêng kỵ và tránh làm những việc đại sự đã vào khoảng thời gian này đã trở thành một phần trong văn hóa người dân dải đất hình chữ S.
"Tháng Cô Hồn" là phong tục có nguồn gốc từ Trung Quốc được du nhập vào nước ta, người Tàu gọi tháng 7 âm lịch hàng năm là "Quỷ Nguyệt" (tức "tháng ma quỷ" - 鬼月). Vào 30/6 âm lịch Quỷ môn quan được mở, các quỷ đói được thả ra và cho đến tận 30/7 mới được đóng lại. Trung Quốc xưa nay vào tháng ngày 1/7, 2/7 , 15/7 và ngày cuối cùng của tháng 7 âm lịch đều cúng bái để cả hai cõi âm dương đều được bình an.
Thường thì vào ngày này ở Việt Nam, nhiều gia đình sẽ làm cơm, sắm lễ vật cúng để các cô hồn không quấy phá.
 |
| Tháng 7 Âm lịch cũng gắn liền với Lễ Vu Lan |
Vậy Tháng 7 Âm lịch có thực sự đem lại vận rủi?
Thượng tọa Thích Thanh Tuấn - Ủy viên hội đồng trị sự Trung ương Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam - cho rằng, việc quan niệm tháng 7 âm lịch là tháng ma quỷ hoành hành, thường mang đến điều xui xẻo là không đúng. Trong đạo Phật không có khái niệm ngày tốt, ngày xấu và “tháng cô hồn”.
 |
| Trong đạo Phật không có khái niệm ngày tốt, ngày xấu và “tháng cô hồn”. |
Còn theo nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Cường - Viện Nghiên cứu và Ứng dụng về tiềm năng con người - cách hiểu tháng cô hồn đem lại những điều xui xẻo vì bắt nguồn từ thói quen từ thời xa xưa: “Về góc độ văn hóa, số 7 là con số thiêng, con số dành cho vua quan, trời, đất.
Về tâm linh, dân gian xưa vẫn coi đây là tháng dành cho người chết, nên kiêng kỵ. Về cơ sở khoa học, tháng 7 là thời điểm chuyển giao thời tiết, mưa nhiều, bẩn, ẩm thấp, dễ lây lan bệnh tật nên các cụ kiêng không cưới xin, hay làm những thứ trọng đại trong đời người.
Người dân cũng không xây nhà vào tháng 7, vì ngày xưa thường xây bằng gỗ, nếu dính nước mưa thì dễ bị mục. Xây bằng gạch và vôi mà gặp mưa thì cũng không chắc chắn, ảnh hưởng đến chất lượng công trình… Từ những kinh nghiệm, mà các cụ đúc rút ra điều này.
Mặt khác, tục cúng cô hồn không phải là để tránh quấy phá, xua đuổi điều không may mà mang ý nghĩa rất nhân văn với mong muốn làm phúc, giúp những cô hồn đỡ tủi phận”.
Theo nhà nghiên cứu này, mâm cỗ cúng cô hồn thường có:
- 1 đĩa muối, gạo, cháo trắng loãng, giấy áo, giấy tiền, mía, bánh kẹo, tiền mặt (tiền thật), trái cây 5 màu, khoai lang luộc, 3 ly nước, 3 cây nhang và 2 ngọn nến. Muối và gạo sau khi cúng xong phải rải xuống đường mang ý nghĩa tiễn cô hồn đi.
 |
| Sắp lễ cúng Tháng cô hồn với tâm niệm an ủi những người đã khuất, của ít lòng nhiều sẽ đem lại may mắn |
Cũng theo nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Cường, nhiều điều kiêng kỵ xưa kia đã không còn phù hợp với thời đại này. Ví dụ bây giờ đều xây nhà bằng xi măng, đổ bêtông chứ không phải làm bằng gỗ, gạch, vôi như trước. Tuy nhiên việc mưa nhiều cũng làm ảnh hưởng đến tiến độ công trình.
Ngoài ra, nhiều người quan niệm tháng 7 nên tránh mua nhà, mua xe, ông Cường cho rằng những kiêng kỵ này không có cơ sở khoa học.
“Có nhiều người còn sợ không dám mua xe, mua nhà trong tháng này vì sợ gặp xui xẻo. Tôi phải nói lại là tất cả những điều kiêng kỵ này đều xuất phát từ việc rút kinh nghiệm của người xưa. Ví dụ thời xưa các cụ hay đóng kiệu, võng để đi lại. Tháng 7 mưa nhiều, gỗ mà không gặp nắng sẽ dễ hỏng, bị mục nên các cụ kiêng không mua kiệu vào tháng này.
Rồi bây giờ nhiều người áp đặt điều đó lên cái xe máy, ôtô. Tuy nhiên những điều kiêng kỵ này không có cơ sở khoa học. Đây chỉ là thói quen và tâm lý có kiêng có lành của người Việt”- ông Cường chia sẻ.
(ST)